English
Nederlands
Verduurzaming in optima forma: “Van ijskelder tot kraamkamer”.
In het 18e- en 19e-eeuwse Kennemerland waren ijskelders het summum van status en praktisch vernuft. Op buitenplaatsen als Kennemeroord, Duinlust en Elswout bouwden vermogende families deze ondergrondse bouwwerken om in de zomermaanden voedsel en drank koel te houden. Geen luxe zonder nut en omgekeerd. Op Kennemeroord is de originele koepelkelder nog altijd te bewonderen, met zijn karakteristieke getoogde ingang. Ook op Duinlust is de kelder bewaard gebleven, net als op Elswout, waar vleermuizen tegenwoordig dankbaar gebruik maken van het constante klimaat.
Maar hoe werkte dat eigenlijk, ijs bewaren zonder elektrische koeling? Zodra de vijvers in de winter voldoende bevroren waren, werd het ijs in grote blokken gezaagd en met haken naar de ijskelder gebracht. Daar werd het zorgvuldig gestapeld, laag voor laag, afgewisseld met stro of zaagsel als natuurlijke isolatie tegen smelten. Onderaan lag een houten vlonder, gemaakt van duurzaam eiken of lariks, zodat het smeltwater kon weglopen en het ijs niet vastvroor aan de vloer.
Wat deze ijskelders zo bijzonder maakt, is niet alleen hun bouwkundige schoonheid, maar vooral hun verhaal. Ze tonen hoe innovatie en esthetiek samenkwamen op deze buitenplaatsen. Vandaag de dag zijn het stille getuigen van een tijd waarin men het leven tot in detail vormgaf, van zichtlijnen in de tuin tot ijsblokjes in het zomerdrankje. En soms krijgen die bouwwerken zelfs een tweede leven, als kraamkamer voor vleermuizen of als verborgen parel langs een wandelroute.
Gerelateerde Nieuwsberichten
Duin en Daal: wonen in een ontwerp van Springer.
15-10-2025 —
Aan de Westzijde van Bloemendaal ligt tegen het Kopje een plan dat begrensd wordt door de Hoge Duin en Daalseweg, de Brederodelaan en de Bloemendaalseweg. Duin en Daal ontstaan onder de pen van landschapsarchitect Leonard Anthony Springer (1855–1940). Springer was een meester in het combineren van natuur en bebouwing. Hij ontwierp niet met de liniaal, maar met het oog van een schilder: slingerende lanen, zichtlijnen, die onverwachte vergezichten openen en een ritme van groen, dat de huizen omarmt.
Je rijdt er van óf naar Mokum wekelijks langs. Soort Anton Pieck-creatie in de Efteling, maar wat is het?
26-9-2025 —
Het is de Amsterdamse Poort, de enige overgebleven stadspoort van Haarlem, gebouwd rond 1355. Ooit was dit dé doorgang naar Amsterdam, waar kooplieden, pelgrims en soldaten de stad verlieten of binnenkwamen. Wat nu pittoresk oogt, was ooit een stevig stuk stadsmuur met een strategische functie, beschermen wat binnen is én controleren wat van buiten komt.
Dreefzicht: van herensociëteit tot uitzonderlijk buitenshuis eten.
18-9-2025 —
Wie Haarlem kent, kent het monumentale Dreefzicht aan de Dreef, gebouwd in 1840 in de Haarlemmerhout. De Haarlemse rederijkerskamer Trou moet Blycken had het paviljoen als hun buitensociëteit, waar het leven gevierd en besproken werd in rook en rumoer. Later zwaaide Van der Valk er de scepter, met schnitzels en zalen waar de grandeur van weleer een tikje uit het zicht raakte.