English
Nederlands
Van duinwater tot drinkwater: de geboorte van de Amsterdamse Waterleiding Duinen.
In de 19e eeuw was schoon drinkwater in Amsterdam allesbehalve vanzelfsprekend. Het grachtenwater was vervuild, en epidemieën als cholera en tyfus waren een groot gevaar. De oplossing kwam uit een onverwachte hoek: de duinen van Kennemerland.
Het was Jacob van Lennep, schrijver, politicus en visionair, die aan de basis stond van een revolutionair plan. Hij was ervan overtuigd dat het schone duinwater uit de regio Aerdenhout en Vogelenzang de sleutel was tot een gezonder Amsterdam. In 1853 werd zijn idee werkelijkheid met de oprichting van de Amsterdamse Duinwater-Maatschappij. Via een ingenieus stelsel van duinwaterwinning, reservoirs en leidingen werd voor het eerst grootschalig schoon drinkwater naar de stad gebracht.
Om dit systeem te laten werken, werden in de duinen pompstations gebouwd, waarvan de historische gebouwen in Aerdenhout en Vogelenzang nog altijd herinneren aan deze pioniersperiode. Deze imposante bakstenen gebouwen, met hun industriële charme, pompten generaties lang duinwater richting de hoofdstad. Ze vormden de ruggengraat van een watersysteem dat nog steeds een cruciale rol speelt in de drinkwatervoorziening.
De duinen voorzagen vroeger duizenden Amsterdammers van schoon drinkwater. Nu staan diezelfde duinen onder druk. Hoe denkt u dat we de balans kunnen bewaren tussen natuurbehoud, woonwensen en watervoorziening?
Gerelateerde Nieuwsberichten
Kraantje Lek: waar duinzand, dorst en kinderverhalen samenkomen.
18-7-2025 —
Kraantje Lek, gelegen aan de voet van de Blinkert, kent een geschiedenis die teruggaat tot de tijd van Napoleon. Rond 1811 bivakkeerden hier Franse troepen in het duin, met zicht op het strategisch gelegen pad naar Zandvoort, Haarlem en de Haarlemmermeer. De plek dankt haar naam aan een lekkende kraan met vers duinwater, tegenover de beroemde ‘Holle Boom’ volgens overlevering de geboorteplaats van kindertjes tot schrik én vermaak van generaties Haarlemse kleuters.
Klein Bentveld: erfgoed met een eigen koers
10-7-2025 —
Wie Landgoed Klein Bentveld zegt, zegt visie in baksteen. Rond 1923 liet G. van Tienhoven hier een Buitenplaats bouwen naar ontwerp van Andries de Maaker, met een parkplan van Leonard Springer. Over het terrein liep ooit een Vinkenbaan waar de families Van Lennep en Enschedé jaagden op zondag, toen nog mét hoed, zónder vergunningsplicht. Dit was wonen als buitenmens met stand, smaak en een geweer in de kast.
Een zelfvoorzienend landgoed.
5-7-2025 —
Lang voordat de term ‘off-grid’ hip werd, bestonden er in Kennemerland al buitenplaatsen die volledig in hun eigen onderhoud voorzagen. Eén daarvan was de voorloper van het huidige Klein Bentveld: een zelfvoorzienend landgoed met moestuin, boomgaard, waterput, kippenhokken en zelfs een eigen bakhuis. Alles wat nodig was voor een comfortabel bestaan, werd ter plekke verbouwd, geoogst, gemolken of gebakken.